صحیفه سجادیه؛میراث چهارمین نغمه آسمان
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۴۰۶۱۲
کتاب صحیفه سجادیه که عنوان «اخت القرآن» را به خود کسب کرد است، به‌عنوان کتابی منتسب به امام سجاد (ع) و با منشائی الهی به برسی همه‌جانبه زندگی انسان پرداخته است و در این راستا بسیاری از دین‌پژوهان باسابقه به‌نقد و برسی این اثر پرداخته‌اند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از واقعۀ عاشورا در سراسر جهان اسلام به‌ویژه در عراق و حجاز، رعب و وحشت بر شیعیان حاکم شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در چنین شرایطی بنای ایشان بر تلاش‌های زیر بنایی، حساب‌شده و آرام بود. ادعیه و مناجات آن حضرت، چشمۀ جوشانی شد در بیان معارف دقیق و اصیل اسلام و تشیّع. دعاهای امام در همان زمان و به همّت ایشان به‌صورت کتاب درآمد. کتاب دعایی که مضامین عرفانی، علمی، اعتقادی، اجتماعی، تربیتی، سیاسی و فلسفی داشت. پشتوانه و پناهگاهی برای حفظ اسلام و نشر مکتب شیعه شد و تعلیم و تربیت مسلمانان جهان از آثار ماندگار این کتاب گردید.
حضرت سجّاد علیه السّلام، در غالب موعظه نیز ایدئولوژی و اندیشه‌های درست را به مخاطبان منتقل می‌کردند. ایشان با موعظه‌های عمومی، مردم را آگاه و هوشیار می‌نمودند و با موعظه‌های اختصاصی کادر سازی می‌کردند.سیّد السّاجدین (ع) در همان شرایط بحرانی به‌تدریج شاگردانی را پرورش دادند که با توجّه به شرایط حاکم، شمارشان اندک نیست.
از تلاش‌های امام، توجّه به بردگان و کنیزان ایرانی، رومی، مصری و سودانی بود قشری که مورد شدیدترین فشارهای اجتماعی بوده و از محروم‌ترین طبقات جامعۀ اسلامی به شمار می‌رفتند. ایشان کوشیدند تا حیثیت اجتماعی این قشر را بالا ببرند. و طبیعی بود که بسیاری از آن‌ها به امام و جریانات شیعی علاقه‌مند شوند.
بااین‌حال همت ایشان، امام محدباقر (ع) و امام صادق (ع) در انتشار کتاب صحیفه سجادیه، یکی از دستاوردهای مهم آن دوران است که ثمره آن تا امروز نیز ادامه داشته است. اثری که لبریزی از معارف سرشار ایشان بوده و باتوجه به خقانی که برجامعه حاکم بوده است، به دنبال احیای معرفت ناب الهی بوده است.
صحیفه سجادیه که بیش از ۱۳۰۰ سال از انتشار آن می‌گذرد، کتابی است جامع که بر همه ابعاد زندگی انسان توجه نموده و با نگاهی همه‌جانبه، زبانی نرم و در قالب دعا، به بیان آموزه‌های الهی پرداخته است. کتابی که از آن زمان تاکنون نه‌تنها موردتوجه عالمان مذهب شیعه قرارگرفته است، بلکه باعث اجاب متفکران دیگر مذاهب هم شده است.
صحیفه سجادیه در نگاه امام (ره) و رهبر معظم انقلابمرحوم آیت‌الله خمینی درباره صحیفه می‌فرمایند: «این کتاب مقدس چون قرآن کریم سفره الهی است که در آن، همه گونه نعمت موجود است و هرکس به مقدار اشتهای معنوی خود از آن استفاده می‌کند. این کتاب همچون قرآن الهی ادقِّ معارف غیبی که از تجلیات الهی در ملک و ملکوت و جبروت و لاهوت و مافوق آن حاصل می‌شود در ذهن من و تو نیاید و دست طلبکاران از حقایق آن کوتاه است، به شیوه خاص خود قطراتی که ازدریای بیکران عرفان خود می‌چشاند و آنان را محو و نابود می‌کند:»
آیت‌الله خامنه‌ای نیز بیان می‌کنند: «خواهش می‌کنم عزیزان من، به‌خصوص جوانان، با صحیفه سجادیه انس بگیرند؛ زیرا همه‌چیز در این کتابِ ظاهراً دعا و باطناً همه‌چیز، وجود دارد… اغلب دعاهای صحیفه‌ی سجادیه- تا آن‌جا که بنده سیر کرده‌ام- همین حالت را دارد. همه‌چیز مرتب و چیده شده است. مثل این است که یک‌نفر، در مقابل مستمعی نشسته و با او به‌صورت استدلالی و منطقی حرف می‌زند. همان ناله‌های عاشقانه هم که در صحیفه سجادیه آمده است، همین حالت را دارد.»
صحیفه سجادیه در نگاه عالمان شیعیآیتالله سبحانی می‌فرمایند: «آن شیفته دعا و نیایش، از طریق دعا به ما می‌آموزد که چگونه باخدا راز و نیاز کنیم و چگونه او را تنزیه بنمائیم و چگونه درهای توبه را به روی خود بگشائیم و با جامعه به چه نحوی رفتار نمائیم و راه نیکی به پدر و مادر و فرزندان دوستان و همسایگان چیست؟ و سلوک انسان وارسته چگونه باید باشد؟
این کتاب به‌راستی یک مدرسه الهی است که همه نوع آموزش‌های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در آن هست و به یک معنا مکتب نمونه تربیت است که سید ساجدان با الهام از نیاکان و الهام الهی آن را پی‌ریزی کرده است.»
علامه حسن‌زاده آملی نیز در ارتباط بااهمیت صحیفه بیان می‌کنند: «امید آن‌که در حوزه‌های علمیه مصحف ادعیه و اذکار که از ائمه اطهار علیهم السّلام صادرشده‌اند و بیانگر مقامات و مدارج و معارج انسان‌اند جز متون کتب درسی قرار گیرند، و در محضر کسانی که زبان‌فهم و اهل دعا و سیر و سلوک‌اند و راه رفته و راه نمایند درس‌خوانده شوند.»
در نظر این کمترین، انجیل اهل‌بیت و زبور آل محمد (صحیفه کامله سجادیه) در عداد کتب درسی درآیند که نقش خوبی در احیا معارف اصیل اسلامی است، البته فهم و تعلیم و تعلّم آن‌ها بدون معرفت به علوم ادبی و معارف نقلی و عقلی و عرفانی صورت‌پذیر نیست.
مرحوم آیت‌الله ناصری نیز در درس اخلاق ماه مبارک رمضان بیان می‌کنند: «صحیفه سجادیه دوش‌به‌دوش قرآن حرکت می‌کند، دعاهایش مؤثر است و بزرگان گفته‌اند سزاوار است هر مؤمنی یک قرآن و یک صحیفه سجادیه در منزل داشته باشد چراکه حضرت سجاد (ع) در هر بابی از امور دنیوی و اخروی دعایی برای ما دارد.»
مرحوم آیت‌الله بهجت نیز درکتاب سپیده باوران می‌فرمایند: «نهج‌البلاغه کتاب مظلوم و کتاب مظلوم دیگر صحیفه سجادیه به‌صورتی عجیب در حوزه‌های ما ناشناخته‌اند البته به استثنای افراد یا جریان‌های استثنایی. نهج‌البلاغه تبلور اعلای اسلام است در سطح حاکمیت و صحیفه سجادیه تبلور اعلای تعالیم اسلام است در سطح تربیت، یا می‌توان گفت نهج‌البلاغه تبلور اعلای تعالیم اسلام است در ساختن جامعه با نظر به افراد و صحیفه سجادیه تبلور اعلای تعالیم اسلام است در ساختن افراد با نظر به جامعه و روشن است که ساختن فرد و ساختن اجتماع از هم جدا نیست. این دو کتاب باید در حوزه ما هیچ‌گاه از دست طالبان علم به زمین گذاشته نشود باید بحث و درس و شناخت و تحلیل این دو زبور مقدس و صحیفه مکرم یکی از ارکان اصلی تعلیم و تعلم حوزه‌ها باشد و باکمال دردمندی و دریغ خوری این‌گونه نیست.»
صحیفه سجادیه در نگاه متفکران جهانمرحوم آنه ماری شیمل (Annemarie Schimmel) اسلام‌پژوه، خاورشناس و مولوی‌شناس مشهور آلمانی است. وی ترجمه بخشی از دعاهای صحیفه سجادیه به زبان آلمانی را در کارنامه کاری خود دارد. همچنین مسلط به زبان‌های آلمانی، عربی، ترکی، فارسی، اردو، بیشتر زبان‌های اروپایی و هندی بود که بیش از ۷۰ کتاب درباره فرهنگ و تمدن اسلامی به رشته تحریر درآورده است.
وی درباره صحیفه سجادیه می‌گوید: ترجمه ادعیه امامان معصوم (ع)، به‌ویژه صحیفه حضرت زین‌العابدین (ع)، برای بسیاری از مردم مغرب زمین، کارساز است.
ویلیام چیتیک (William Chittick) فیلسوف، اسلام‌شناس و متخصص عرفان است که درباره صحیفه سجادیه می‌گوید: تازگی و طراوت و وحدت مضمون و سبکی را که به‌طور غیرقابل‌انکاری در پنجاه‌وچهار مناجات اصلی وجود دارد در بخش‌های افزوده‌شده دیگر به‌خصوص مناجات‌ها نمی‌توانیم ببینیم؛ چراکه هنرمندی و نظم و ترتیب آگاهانه این مناجات‌ها به نحوی است که وجود ویراستاری را در این میان به ذهن می‌آورد.
وی در رابطه با نقش دعا و مناجات می‌نویسد: اگرچه بسیاری از دعاهایی که از پیامبر (ص) و امام (ع) به ما رسیده‌اند به‌طور یقین اظهارات قبلی خودجوش آن‌ها بوده‌اند، اما سایر دعاها باید باهدف بازگویی در شرایط مختلف یا انتقال به مؤمنین و دینداران نگاشته شده باشند. بیشتر دعاهای پیامبر (ص) کوتاه هستند و می‌توانند فی‌المجلس نقل شوند، اما برخی از دعاهای که از امامان رسیده‌اند مانند دعای امام زین‌العابدین (ع) برای روز عرفه (شمار ۴٧) طولانی بوده و دارای سبک نگارشی بسیار فاخر و پرطمطراقی هستند.
کد خبر 679389منبع: ایمنا
کلیدواژه: صحیفه سجادیه دعای وداع با ماه رمضان در صحیفه سجادیه اهمیت صحیفه سجادیه شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق صحیفه سجادیه آیت الله
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۴۰۶۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتاب «تعالیم اسلام» به قلم علامه طباطبایی به چاپ یازدهم رسید
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «تعالیم اسلام» اثر سید محمد حسین طباطبایی و به کوشش سید هادی خسروشاهی در ۳۷۵ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ یازدهم رسید.
تعالیم اسلام، مجموعه قوانین و مقررات فطری است که سعادت دنیا و آخرت بشر را تأمین می‌کند. این تعالیم از جنبه‌های مختلفِ فلسفی، کلامی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی، گوناگون و گسترده است. بی تردید گزینشِ مقوله‌هایی از آن، کار دین شناسانی است که بر زوایای گوناگون آن، تسلط و تبحر دارند و نقش آن‌ها را در ارتباط با منظومه دین، به نیکی می‌شناسند.
اثر حاضر با نام «تعالیم اسلام» دست چینی از موضوعات اسلامی است که به انتخاب و قلم متفکر بزرگ اسلامی، علامه سید محمدحسین طباطبایی در سه بخش تنظیم شده است: اعتقادات، اخلاق، احکام. ذیل هر یک از این بخش‌ها، مطالب عمیق و خواندنی طرح شده است.
ساختار اثر
این کتاب در چهار بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «اعتقادات» خداشناسی از نظر قرآن، عدل و نبوت را بررسی کرده، پیامبران در میان بشر، ماجرای بحیرای راهب و از بعثت تا هجرت را شرح داده و وصیت پیغمبر اکرم (ص) قرآن و اهل بیت، اهل بیت پیغمبر اکرم (ص)، امامت و معاد را به رشته تحریر درآورده است.
نویسنده در بخش دوم با عنوان «اخلاق» وظیفه انسان در برابر خدا (خداشناسی و خداپرستی)، وظیفه انسان در برابر خود (بهداشت روح، تحصیل علم و بزرگداشت دانشمندان) و وظیفه انسان در برابر دیگران (وظیفه در برابر پدر و مادر، وظیفه انسان به همسایگان، عدالت، راستگویی، از خود گذشتگی و اعتماد به نفس) را تبیین کرده است.
«احکام (عمل)» عنوان سومین بخش از کتاب حاضر است که در آن نماز (مقدمات نماز، ارکان نماز، نماز آیات و نماز جماعت)، روزه و بیع بیان شده، اطعمه و اشربه، غصب و شفعه تشریح شده و احیای اموات و لُقَطه مورد تأکید قرار گرفته است.
چهارمین و آخرین بخش از این کتاب با عنوان «اسلام و اجتماع» ضمن بررسی اجتهاد و تقلید، امر به نیکی، نهی از زشتی و نقش اسلام در حیات اجتماعی، اصل مالکیت و طبقه ثروتمند، کلیات مسائل ارث و ازدیاد ثروت و مفاسد آن را تبیین کرده، مسائل و احکام کلی ازدواج، شهادت مرد و زن و کلیات مسائل قضا را شرح داده و مسائل کلی جهاد، مسئله برده‌برداری و اختلاف طبقات دیگر اجتماع را به نگارش درآورده است.
کد خبر 6092786
جاده کندوان یک طرفه شد